مصاحبه، کاظمی قمی: گفت وگوی راهبردی جدیدی بین واشنگتن بغداد اتفاق نمی افتد، آمریکا به دنبال تضعیف استراتژی دفاعی عراق است - جام پارسی

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، حسن کاظمی قمی اولین سفیر ایران بعد از سقوط حکومت بعث در عراق و در یکی از مقاطع مهم سیاسی کشور عهده دار سفارت ایران در عراق بود؛ درست در زمانی که حمله آمریکا به عراق تمام شده و عراقی­ ها آماده تشکیل دولت مستقل شده بودند. او در این دوره به کنندگی از ایران و به صورت رسمی سرپرستی هیئت ایرانی در مذاکرات هیئت های ایرانی و آمریکایی درباره عراق را به عهده داشت. کاظمی قمی توانسته بود در این مدت ارتباط متوازنی با گروه های سیاسی از جمله کردها، شیعیان و اهل تسنن و مسیحیان و دیگر اقلیت های قومی و مذهبی در عراق ایجاد کند.

همین امر ما را واداشت تا به سراغ این دیپلمات سابق عراق برویم و درباره تحولات اخیر این کشور از جمله اجرایی شدن مصوبه مجلس عراق در خصوص خروج نظامیان آمریکایی از این کشور، چرایی جابه جایی نیروهای آمریکایی در عراق، گفت وگوهای راهبردی آینده بین عراق و آمریکا و نیز تشکیل دولت جدید این کشور با وی گفت وگویی انجام دادیم.

محورهای مهم این مصاحبه:

• آمریکایی ها می خواستند با گسترش گسل های اجتماعی، فضای امنیتی عراق را بیشتر در اختیار خود بگیرند. آمریکا که یک روز مدعی بود، به عراق آمده تا امنیت را در این کشور برقرار کند، اینک خودش گرفتار ناامنی شده است چراکه آمریکایی ها بودند که گروه های تروریستی از جمله داعش را در عراق به وجود آوردند و بعداً هم بدان اعتراف کردند.
• آن توافقنامه ای که آمریکا می خواست و آن چیزی که امضا شد، ماهیتاً اتقاق نیفتاد یعنی آمریکا می خواست که در آن توافقنامه مسئول دفاع و امنیت عراق باشد و این را که تهدید متوجه این کشور است، آمریکا مشخص کند.
• آمریکا به دنبال این است دولتی در عراق قدرت را به دست بگیرد که به دنبال اجرایی کردن قانون خروج نظامیان آمریکایی نباشد. از دغدغه های جدی کاخ سفید در عراق این است که بغداد روابط خوبی با کشورهای همسایه از جمله جمهوری اسلامی ایران نداشته باشد.
• امنیت امروز عراق و قدرت دفاعی این کشور مردم پایه است. اما آمریکایی ها به دنبال این هستند که استراتژی دفاعی عراق را تضعیف کنند. این باب مداخله گری آمریکا را تقویت می کند.
• این که گفته می شود آمریکایی ها درحال جابه جایی نیروهایشان هستند، یک بخش آن به خاطر حفظ خودشان در برابر تهدیدات است، آمریکایی ها به خوبی می دانند چنانچه بخواهند به قانون خروج نظامیانشان از عراق اعتنا نکنند، ممکن است عراقی ها به هر شیوه ای متوسل شوند تا آنان را از کشور خود بیرون کنند.
• بنده معتقدم یک گفت وگوی جدید راهبردی اتفاق نخواهد افتاد مگر اینکه آمریکایی ها به دنبال این باشند که در عراق یک حضور خوبی داشته باشند و این در صورتی امکان پذیر است که واشنگتن از آن اهداف نامشروع خود دست بردارد.

  متن کامل این مصاحبه در زیر می آید:

  حسن کاظمی قمی در گفت وگو با خبرنگار بین الملل خبرنگاران، در ارتباط با حضور نظامی آمریکا در عراق گفت: آمریکا از ابتدای اشغال عراق توسط نظامیانش در سال 2003 تا امروز به دنبال چند هدف بود؛ اول اینکه یک نظام سیاسی مطلوب کاخ سفید را در عراق حاکم کند. دوم، ساختار نظامی و امنیتی این کشور را وابسته به آمریکا کند. سوم، مناسبات خارجی عراق را مدیریت کند. در مجموع، واشنگتن می خواست و می خواهد استقلال، سیادت و حاکمیت ملی عراق را تحت سطله خودش قرار دهد اما عراق تمام قد در مقابل آمریکا درحوزه های امنیتی، دفاعی، اقتصادی و حتی سیاست خارجی ایستاد و نمی خواست وابسته محض به آمریکا باشد. در اینجا باید بگویم، آمریکا پس از سرنگونی رژیم بعث عراق می خواست با تسلط بر این کشور به آن اهداف نامشروعی که برشمردیم، دست پیدا کند و اگر پیروز می شد، همین مدل را در کشورهای غرب آسیا توسعه می داد.

  سفیر سابق ایران در عراق شرح داد: فرایند تحولات در عراق از سال 2003 تا امروز و اراده رهبران سیاسی، مردم، مرجعیت دینی و نخبگان عراقی این بود که یک نظام سیاسی ملی ایجاد کنند، عراق را کشوری مستقل با دارا بودن حاکمیت ملی، به دور از اشغالگری و دخالت های بیگانگان شکل بدهند. این مسائل در تعارض با خواسته های آمریکا بود. واشنگتن به منافع، هنجارهای فرهنگی اجتماعی و خواسته های مردم عراق بی توجه بود، این موضوع سبب شد کاخ سفید در تمام سیاست ها، طرح و اهدافشان ناکام بماند. آمریکا که یک روز مدعی بود به عراق آمده تا امنیت را در این کشور برقرار کند، اینک خودش گرفتار ناامنی شده است چراکه آمریکایی ها بودند که گروه های تروریستی از جمله داعش را در عراق به وجود آوردند و بعداً هم بدان اعتراف کردند، به هرحال، آمریکایی ها به ایجاد شکاف های اجتماعی و سیاسی در داخل عراق متهم هستند، آنان فکر می کردند با انفجار مرقد شریف امامان(ع) در سامرا جنگ شیعه و سنی در عراق شعله ور شده است، در حقیقت، آمریکایی ها می خواستند با گسترش گسل های اجتماعی، فضای امنیتی عراق را بیشتر در اختیار خود بگیرند.

  وی در ارتباط با همکاری های اقتصادی بغداد واشنگتن گفت: از روز اول، آمریکایی ها قراردادهای سنگینی مثلاً در حوزه انرژی و نفت به عراقی ها تحمیل کردند تا نیروگاه هایی برایشان تأسیس کنند که بایستی توربین های مولد برق آن را از آمریکا بخرند و عراق نیز حق ندارد مثلاً به ایران بگوید برای ما نیروگاه احداث کن. آمریکایی ها کاری کردند که اقتصاد عراق و نفت این کشور را در تصرف خودشان قرار دهند. همین طوری که شما مشاهده می کنید، یکی از تهدیدهای آمریکا تحریم است، به عنوان مثال در شرایط کنونی که بحث تشکیل دولت جدید بغداد مطرح است، آمریکا مسئله کودتا را مطرح می کند، همزمان با آن، موضوع حمله علیه حشدالشعبی را به میان می کشد و در همین زمان نیز تهدید به اعمال تحریم علیه بغداد می کند. اگر دولتی با مشخصه ملی در بغداد به قدرت برسد و این دولت بخواهد قانون مجلس عراق در خصوص خروج نظامیان آمریکایی را در این کشور اجرایی کند، با تحریم های اقتصادی کاخ سفید روبرو خواهد شد. شما می دانید صندوق اصلی درآمدهای ملی عراق در آمریکاست. واشنگتن با این ابزارها دولتمردان عراقی را تهدید می کند.

  جالب این است وقتی آمریکا با ناکامی روبرو شد و دید دچار خسارت های سیاسی، امنیتی و اقتصادی شده و با مقاومت های مشروع روبه روست و دیگر نمی تواند به اشغالگری در عراق ادامه بدهد، یک توافقنامه راهبردی و امنیتی به این کشور تحمیل کرد. در این توافقنامه،حاکمیت ملی عراق نقض می شد و آمریکا سکاندار امنیت و دفاع از عراق بود و دولت بغداد بایستی در نقش پشتیبانی انجام وظیفه می کرد یا آن قانون مصونیت قضایی که برای نظامیان آمریکایی دیده بودند، عراقی ها با تمام اینها مخالفت کردند. آمریکا مجبور شد نظامیانش را از عراق در سال 2011 خارج کند زیرا آمریکایی ها احساس نگرانی می کردند از اینکه مورد حمله قرار بگیرند.

  این دیپلمات سابق ایران در پاسخ به این سؤال که آیا توافقنامه امنیتی بغداد واشنگتن شکست خورده است؟ گفت: آن توافقنامه ای که آمریکا می خواست و آن چیزی که امضا شد، ماهیتاً اتقاق نیفتاد یعنی آمریکا می خواست که در آن توافقنامه مسئول دفاع و امنیت عراق باشد و این را که تهدید متوجه این کشور است آمریکا مشخص کند، در این صورت، آمریکایی ها بهانه می کردند که فلان مورد تهدید است و باید عملیات نظامی صورت بگیرد. این بزرگترین موضوعی بود که می توانست کشورهای همسایه را نگران کند، به علاوه، این مسئله استقلال و حاکمیت ملی عراق را زیر سؤال می برد لذا عراقی ها این موضوع را نپذیرفتند چراکه هوشمند بودند و با مشاورت هایی که داده شد، متوجه خطر شدند و این اتفاق نیفتاد.

  وی در ارتباط با تشکیل دولت جدید بغداد گفت: دموکراسی یک تجربه جوانی در عراق است. بدیهی است که تشکیل دولت زمان خواهد بود چرا که فراکسیون های مختلف نظرات گوناگون دارند اما نکته مهم این است که خطوط قرمز امنیت ملی و منافع ملی را عراقی ها به خوبی می دانند، این که کشور باید مستقل باشد حاکمیت ملی باید در اختیار خود عراقی ها باشد، به هرحال، در فضای این روزهای عراق که یکی از موضوعات مهم این کشور تشکیل دولت جدید بغداد است،آمریکا به دنبال این است دولتی در عراق قدرت را به دست بگیرد که به دنبال اجرایی کردن قانون خروج نظامیان آمریکایی نباشد. از دغدغه های جدی کاخ سفید در عراق این است که بغداد روابط خوبی با کشورهای همسایه از جمله جمهوری اسلامی ایران نداشته باشد. این یکی از مداخله گری های آمریکاست که در تنظیم روابط خارجی عراق دخالت می کند، این در حالی است که روابط بغداد تهران فقط در حوزه همکاری دوجانبه و اقتصادی نیست بلکه این روابط در یک حوزه راهبردی است. جمهوری اسلامی ایران ظرفیت هایی دارد که به سازندگی عراق کمک می کند و بالعکس. امروز عراق و ایران با کشورهای همراه می توانند ثبات و امنیت منطقه را شکل بدهند، یک طرح دفاعی و امنیتی منطقه ای را با مشارکت کشورهای غرب آسیا پی ریزی کنند که نیازی به مداخله قدرت های خارجی نباشد اما آمریکا نسبت به این مسائل تمایل ندارد. شما ملاحظه می کنید آمریکایی ها نسبت به نیروهای مردمی و الحشدالشعبی با خشم برخورد می کنند، یعنی به دنبال این هستند که حشد نباشد، در حالی که الحشدالشعبی عضو جدایی ناپذیر استراتژی دفاعی امروز عراق است. ما می دانیمامنیت امروز عراق و قدرت دفاعی این کشور مردم پایه است، اما آمریکایی ها به دنبال این هستند که استراتژی دفاعی عراق را تضعیف کنند، این باب مداخله گری آمریکا را تقویت می کند.

  سفیر سابق ایران در بغداد با اشاره به جابه جایی نظامیان آمریکایی در عراق گفت: آمریکایی ها برای ایمن سازی خودشان دست به چنین اقدامی زده اند. در همین فضا گفته می شود آمریکا سامانه موشکی پاتریوت در عراق مستقر کرده است. بنده معتقدم چنین خبری در راستای عملیات روانی کاخ سفید واقع شده است زیرا آمریکایی ها در شرایطی نیستند که بخواهند خودشان را درگیر یک رخداد نظامی جدید بکنند که خاتمه آن معلوم نیست. در اینجا بار دیگر باید تأکید کنم، عراقی ها امروز قدرت دفاعی از خودشان دارند و تمام آنان پایبند به استقلال و حاکمیت ملی کشورشان هستند. عراقی ها تعصب دارند که دیگران در امور کشورشان دخالت کنند. آنان نشان دادند در مبارزه با پدیده تروریسم توانایی بازدارندگی دارند و نیازی به حضور آمریکایی ها ندارند، به هرحال، این که گفته می شود آمریکایی ها درحال جابه جایی نیروهایشان هستند، یک بخش آن به خاطر حفظ خودشان در برابر تهدیدات است. آمریکایی ها به خوبی می دانند چنانچه بخواهند به قانون خروج نظامیانشان از عراق اعتنا نکنند، ممکن است عراقی ها به هر شیوه ای متوسل شوند تا آنان را از کشور خود بیرون کنند.

  وی درباره گفت وگوهای راهبردی آینده آمریکا با عراق گفت: به اعتقاد بنده، هیچ گفت وگوی جدیدی وجود نخواهد داشت و قرار نیست اتفاق تازه ای بیفتد. از نگاه عراقی ها، آمریکا کشوری است که اگر مصالح و منافع عراق را در نظر بگیرد، در این صورت، بغداد به دنبال آن است که با واشنگتن نیز رابطه داشته باشد. حال، چنانچه گفت وگوهای آمریکا، فشارها و تهدیدات این کشور بخواهد منافع عراق را تحت تأثیر قرار بدهد، قطعاً با مخالفت عراقی ها روبرو خواهد شد، این موضوعی است که ما طی 10 سال گذشته شاهد آن بودیم لذا بنده معتقدم یک گفت وگوی جدید راهبردی اتفاق نخواهد افتاد مگر اینکه آمریکایی ها به دنبال این باشند که در عراق یک حضور خوبی داشته باشند و این در صورتی امکان پذیر است که واشنگتن از آن اهداف نامشروع خود دست بردارد تا بتواند یک روابط سالمی برقرار کند. اما با توجه به اینکه ماهیت آمریکا ماهیت و خوی تجاوزگری است، بنده بر این باورم که چنین اتفاقی نخواهد افتاد و تهدید و تطمیع ها نیز خیلی جواب نخواهد داد.

  کاظمی قمی در خاتمه گفت: عراق با تمام چالش ها و مشکلاتی که داشت و پیشِ روی دارد، آینده خوبی در انتظار این کشور است چرا که عراقی ها نسبت به مصالح و منافع کشورشان و منطقه هوشمند و هوشیارند و علاقمندند عراق با کشورهای همسایه روابط حسنه داشته باشد لذا چشم انداز عراق در رابطه با خود این کشور و منطقه را مثبت ارزیابی می کنم.

  گفت وگو از عباس سیدمیر جمکرانی

  +