رقبای جدید در کمین طلای سرخ ایرانی، دیروز فرآوری زعفران امروز بسته بندی ادویه جات - جام پارسی

زعفران گیاهی بومی نواحی مختلف آسیا به ویژه جنوب غربی و جنوب اروپا است ولی مرغوب ترین و بیشترین زعفران جهان در ایران فراوری می گردد که خراسان رضوی و جنوبی دو قطب اصلی فراوری زعفران ایران به شمار می فرایند. زعفران کاران خراسانی اما با مسائل و معضلاتی مواجهند.

احتیاج فوری فروش عاملی بر فروش زعفران به دلالان

محمدعلی حاجی پور یکی از زعفرانکارن روستاهای اطراف بیرجند در تبادل نظر با مهر، با اشاره به اینکه صرفه اقتصادی کشت زعفران خوب است، گفت: محصول زعفران با توجه به احتیاج آبی کم یکی از محصولات مهم در مناطق کم آب به شمار می رود.

وی نبود حمایت دولت از کشاورزان را عامل هدر رفتن دسترنج زعفرانکاران دانست و گفت: متاسفانه زعفران محصولی است که احتیاج فوری به فروش داشته و این امر سبب می گردد تا کشاورز محصول خود را به هر قیمتی به دلالان بفروشد.

قیمت زعفران در فصل برداشت افت می نماید

شکفته یکی از فعالان فراوری و فروش زعفران قاین نیز در تبادل نظر با مهر بیان داشت: متاسفانه علی رغم گران شدن هزینه های جانبی فراوری و برداشت، قیمت زعفران در فصل برداشت افت می نماید.

وی با بیان اینکه برداشت محصول زعفران در زمان کمی صورت می گیرد، اضافه نمود: احتیاج فوری به فروش و عدم توانایی اقتصادی کشاورز برای پرداخت هزینه ها کارگر، آبیاری، کوددهی، آماده سازی زمین و... سبب می گردد تا کشاورز مزد واقعی زحمت خود را دریافت نکند.

شکفته با اشاره به وجود دلالان فرصت جو در این بازه زمانی گفت: کشاورزان اگر سرمایه کافی در اختیار داشتند قطعا می توانستند با فروش محصول خود در ماه های آینده سود بیشتری ببرند که متاسفانه جیب پرپول دلالان همچنان سود زحمت کشاورزان را می برد.

وی همچنین گفت: هرچند زعفران محصل با احتیاج آبی کم است اما تامین آب با تانکر برای کشاورزان بسیار مشکل و هزینه بر است.

حاصل دسترنج کشاورز در جیب دلالان

حسن مصلحی نیز یکی دیگر از زعفرانکاران استان در تبادل نظر با مهر، گفت: بالابودن هزینه های کارگری از مسائل فراوری این محصول استراتژی است.

وی اضافه نمود: هزینه های برداشت و بسته بندی نیز بسیار بالا بوده که در مجموع سبب افزایش قیمت تمام شده فراوری می گردد.

مصلحی با بیان اینکه برداشت و پاک کردن زعفران به صورت دستی هزینه های زیادی را به فراوری نماینده تحمیل می نماید، گفت: بالا بودن هزینه های جانبی سبب می گردد تا زعفرانکاران محصول خود را به هر قیمتی به دلالان بفروشند که در واقع حاصل دسترنج کشاورز به جیب دلالان می رود.

وی گفت: متاسفانه عدم دسترسی آسان به بازار فروش و کمبود صنایع فرآوری و بسته بندی محصول زعفران در سطح استان علی رغم فراوری فراوان از مسائل جدی کشاورزان به شمار می رود.

پیش بینی برداشت 50 تن زعفران در استان

رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی از سطح 14 هزار و 262 هکتار از اراضی بارور و غیربارور استان زیرکشت زعفران اطلاع داد و گفته بود: پیش بینی می گردد سال جاری حدود 50 تن زعفران به ارزش 213 میلیارد و 150 میلیون تومان برداشت گردد.

غلامرضا هادربادی زعفران خراسان جنوبی را یکی از محصولات ارگانیک کشور دانست و گفت: سال گذشته در سطح اراضی زیرکشت زغفران استان 48 تن زعفران به ارزش 136 میلیارد و 416 میلیون تومان برداشت شده است.

وی با بیان اینکه خشکسالی تاثیر زیادی بر میزان فراوری زعفران در استان داشته است، اضافه نمود: خشک شدن و کاهش دبی قنوات و همچنین کاهش کیفیت آب های زیرزمینی سبب شده تا فراوری زعفران به چهار کیلوگرم در هرهکتار برسد.

هادربادی با بیان اینکه کشاورزان زعفرانکار استان از گذشته از کودهای حیوانی برای تغذیه محصول استفاده می کردند، گفت: این اقدام سبب شده تا زعفران استان در زمره محصولات ارگانیک قرار بگیرد.

وی به فعال بودن پنج واحد صنعتی برای بسته بندی و فرآوری زعفران با ظرفیت 19 تن در استان اشاره نمود و ادامه داد: هفت واحد با ظرفیت 22 تن دارای پروانه بهره برداری هستند.

هادربادی گفت: در راستای فرآیند بسته بندی و فرآوری زعفران در سطح استان برای 17 واحد صنعتی با ظرفیت 62 تن پروانه تاسیس صادر شده است.

مسکوت ماندن طرح جامع زعفران

معاون بهبود فراوریات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز در تبادل نظر مهر، از مسکوت ماندن طرح جامع زعفران باز هم به دلیل تأمین نشدن اعتبار اطلاع داد و گفت: خراسان جنوبی دومین فراورینماینده زعفران ایران است.

محمدرضا اکبری به تدوین و ابلاغ استاندارد زعفران صادراتی توسط استان اشاره نمود و گفت: خراسان جنوبی با حفظ صندلی خود در بازار جهانی اقداماتی را درباره جلوگیری از قاچاق پیاز زعفران، صادرات فله ای و ترویج صادرات در بسته بندی استاندارد برداشته است.

وی ادامه داد: برنامه جامع بهبود زعفران ایران توسط سازمان های جهاد کشاورزی خراسان های جنوبی و رضوی تدوین که به تصویب هیئت دولت نیز رسیده اما همچان به دلایلی از جمله عدم وجود اعتبار اجرایی نشده است.

نبود برند اختصاصی زعفران استان را تهدید می کند

اکبری همچنین از نبود برند اختصاصی زعفران استان گله کرد و اضافه نمود: نداشتن برند اختصاصی زعفران سبب شده تا زعفران خراسان جنوبی گاهی با برند سایر کشورها در جهان عرضه گردد.

وی وجود رقبای جدید در امر فراوری و عرضه زعفران را زنگ خطری برای زعفران خراسان جنوبی دانست.

اکبری تعداد زیاد بهره برداران و خرده مالکی و همچنین روش های سنتی فراوری زعفران را از مسائل این محصول دانست و ادامه داد: می توان با ترویج و ارتقای دانش فنی و برداشت و فرآوری بهداشتی زعفران صندلی زعفران را ارتقاء داد.

وی از اختصاص سرمایه در گردش برای محصول زعفران اطلاع داد و گفت: اخیرا سرمایه در گردش برای زعفرن ابلاغ شده که کشاورزان می توانند برای دریافت به بانک کشاورزی مراجعه نمایند.

اکبری نوسانات قیمت، وجود واسطه در فروش محصولات، نبود قیمت منطقی محصول و نبود یا کمبود نقدینگی در اختیار زعفران کاران را از جمله عواملی دانست که کشاورزان را مجبور می نماید تا برای خرید نهاده ها و یا آماده سازی زمین برای سال بعد محصول را به قیمت پایین تر از قیمت منطقی به دلال ها بفروشند.

به گفته وی وجود حلقه های واسطه گری در تجارت زعفران سبب شده تا عملا عایدات کشاورز و زعفران کاران نصیب واسطه ها گردد که برقراری ارتباط مستقیم بازار با فراورینماینده در همه محصولات کشاورزی از جمله زعفران راهکار مناسبی است.

سهم 100 میلیون دلاری خراسان جنوبی از صادرات زعفران

نائب رئیس شورای ملی زعفران ایران در تبادل نظر با مهر، گفت: با توجه به نابسامانی در بازار داخلی و حضور سودجویان و دلالان راه اندازی بورس کالای کشاورزی لازم است که این بورس سبب یاری به کشاورز در کشف قیمت، ساماندهی مدیریت بر بازار داخلی و تاثیرگذاری بهتر در بازار جهانی زعفران می گردد.

محسن احتشام قاینات را قطب زعفران ایران و جهان دانست و اضافه نمود: از مجموع 270 تن زعفران در جهان، 250 تن به ارزش بیش از 800 میلیارد تومان در کشورمان فراوری می گردد که 50 تن این میزان حاصل کوشش کشاورزان خراسان جنوبی است.

وی از سهم 100 میلیون دلاری استان در صادرات زعفران اطلاع داد و گفت: سالانه 135 تن زعفران به ارزش 270 میلیون دلار به بیش از 50 کشور جهان صادر می گردد که بنابر آمار بیش از 300 میلیون دلار ارزآوری دارد.

احتشام به اشتغالزایی بالای این محصول اشاره نمود و اضافه نمود: هم اکنون حدود 800 هزار کشاورز در خراسان بزرگ تنها در بخش کشت و فراوری این محصول فعال هستند.

وی با اشاره به اینکه به طور متوسط کشت هر هکتار زعفران در طول یک سال زراعی 270 نفر روز، کار ایجاد می نماید، گفت: در حال حاضر با توجه به سطح زیر کشت 80 هزار هکتاری این محصول در منطقه خراسان رضوی و جنوبی سالانه بیش از 7.22 میلیون نفر روزکار ایجاد می گردد.

رقبای جدید در کمین زعفران ایرانی

نایب رئیس شورای ملی زعفران ایران از حضور رقبای جدی برای زعفران ایران اطلاع داد و ادامه داد: کشورهای چین، افغانستان و هند با استفاده از فناوری نوین در کشت زعفران به دستاوردهای مهمی دست یافته اند و خود را به عنوان رقیبی جدی در مقابل بازرگانان ایرانی معرفی می نمایند.

به گفته وی افغان ها کشت زعفران را توسعه می دهند. چینی ها نیز با کشت گلخانه ای زعفران فراوری می نمایند که این دو از رقبای جدی زعفران ایران به شمار می فرایند.

وی با اشاره به اینکه مراکش و افغانستان با واردات زعفران از ایران آن را به نام خودشان بسته بندی و سپس بازاریابی و به فروش می رسانند، اضافه نمود: سیاست های این کشورها پرآوازه کردن افغان زعفران و موراکو زعفران است.

صادرات فله ای عامل فروش زعفران با برندهای خارجی

احتشام گفت: کشورهایی از جمله اسپانیا، امارت متحده، ایتالیا، چین، فرانسه، انگلستان، استرالیا، سوئد، عربستان سعودی، کویت و بحرین بزرگ ترین وارد نمایندگان زعفران ایران به شمار می فرایند.

وی بیان داشت: متاسفانه هنوز بخش عظیمی از زعفران ایران، به صورت فله به خارج صادر می گردد که کشورهای اسپانیا و امارت با بسته بندی مناسب، زعفران ایرانی را با نام و برند خودشان روانه بازارهای بین المللی می نمایند.

به گفته وی می توان با یک برنامه ریزی و بازاریابی مناسب تمام سود و ارزآوری این محصول را نصیب فراورینمایندگان ایرانی کرد که این امر در بحث برندسازی زعفران و زرشک می تواند انجام گردد که راهکار آن مهارت از صنعت زعفران است.

اسپانیایی ها سالانه 50 تن زعفران از ایران وارد می نمایند

احتشام ادامه داد: اسپانیایی ها سالانه حداقل بیش از 50 تن زعفران وارد می نمایند و با عنوان برندهای خودشان در بازارهای آمریکایی به فروش می رسانند.

به گفته وی شاید اسپانیا در 30 سال گذشته از فراورینمایندگان زعفران بوده اما با گران شدن قیمت تمام شده، به علت بالا بودن دستمزدها و مسایل دیگر امروزه فراوریشان به یک تن هم نمی رسد اما با تغییر استراتژی خود به برندسازی روی آورده و سعی کردند برندهای خود را در جهان جا بیاندازند و از آن پس به راحتی زعفران را با نام خودشان در جهان عجین نمایند.

آنان با سرمایه گذاری تبلیغاتی زعفران ایران را به عنوان تامین نماینده محصولشان قرار دادند و با کاهش قیمت تمام شده، ارزش اضافه نموده خوبی به دست آوردند و زعفران ایران را به نام خودشان می فروشند.

برندسازی راه گشای پرآوازه کردن زعفران ایرانی

وی بر تبلیغات و برندسازی زعفران تاکید نمود و گفت: تقویت برندسازی به تثبیت صندلی زعفران ایران و پرآوازه کردن آن یاری زیادی می نماید.

احتشام بر ساماندهی و مدیریت پنج فاکتور محصول، قیمت، کانال های توزیع، بسته بندی و تبلیغات اشاره نمود و اضافه نمود: مدیریت این پنج فاکتور سبب تقویت برند و برندسازی در سطح جهان می گردد.

وی بیان داشت: زعفران محصول انحصاری کشور است و 96 درصد زعفران جهان در ایران فراوری می گردد.

احتشام گفت: تبلیغات و معرفی محصول هزینه بر است که می توان با بهره مندی از حمایت های دولتی در راستا تثبیت صندلی زعفران ایرانی و همچنین برندهای منطقه ای اقدام کرد.

وی به کاهش 10 تا 15 درصدی صادرات در چهار ماه ابتدای سال جاری اطلاع داد و گفت: تعهداتی که گمرک از صادر نمایندگان می گیرد و بازگشت ارز و... سبب شده تا انگیزه برای صادرات کاهش یابد.

طرح ارتقای کیفی زعفران با جدیت دنبال گردد

احتشام از اجرای طرح ارتقای کیفیت و شناسه فراوری زعفران برای دومین سال متوالی در 40 پایگاه فرآوری زعفران در خراسان جنوبی اطلاع داد و گفت: این طرح در قالب 70 پایگاه فرآوری زعفران در استان های خراسان رضوی و جنوبی اجرا می گردد.

وی گفت: امروز خریداران زعفران ایران در بازارهای جهانی به اصالت محصول و مبدا فراوری توجه خاصی دارند که بر این اساس طرح ارتقای کیفی و شناسه زعفران باید با جدیت دنبال گردد.

احتشام در پاسخ به اینکه فراوری زعفران علاوه بر فرامرزها در سطح کشور نیز گسترش یافته است، اضافه نمود: با توجه به صندلی یابی درست زعفران استان هیچ نگرانی برای رقبای جدید وجود ندارد.

بسته بندی ادویه جات جایگزین فرآوری زعفران/نبود حمایت های دولتی فرآوری زعفران را غیبرطرفال کرد

نایب رئیس شورای ملی زعفران ایران با بیان اینکه به دلیل عدم حمایت دولت، بعضی از صنایع فرآوری زعفران در سطح استان به حالت نیمه فعال تبدیل شده اند، اضافه نمود: متاسفانه بالا بودن نرخ سود بانکی و عدم حمایت های دولتی سبب شد تا عدم سودآوری کار بحث فرآوری محصول در استان را از فعالیت بیاندازد.

احتشام با اشاره به خلاءهای موجود در استان بیان داشت: سرمایه گذاری بدون حمایت سبب شد تا واحدهای فرآوری زعفران در استان به جای فرآوری این محصول به بسته بندی ادویه جات روی آورند.

زعفران چاشنی و رنگ دهنده غذا بوده و موجب کاهش چربی و کلسترول خون می گردد. زعفران آرام بخش، اشتها آور، ضد اسپاسم، پیشگیری نماینده از بیماری های قلبی و سرطان، تقویت نماینده حافظه و کاهش دهنده فشار خون، ضد افسردگی، عامل پیشگیری از کاهش دید در سالخوردگی است.

از گیاه زعفران در درمان بیماری آسم، بیماری های پوستی، بیماری های چشم، عفونت ادراری، یرقان، پیش انداختن قاعدگی، برطرف نفخ شکم، درمان معده درد و درمان کم خونی استفاده می گردد. همچنین زعفران به هضم غذا یاری و تقویت نماینده معده است و به عنوان مسکن به ویژه در دردهای لثه کاربرد دارد.

مصارف متعدد، صندلی ویژه این محصول در تغذیه و درمان و همچنین مساعد بودن کشت سبب شده تا بسیاری از کشورها با فراوری آن انحصاری بودن این محصول را از کشور ایران بگیرند. زعفران خراسان جنوبی به دلیل کیفیت و مرغوبیت در بازارهای جهانی شناخته شده و از صندلی خاصی برخوردار است حال اگر کشورهای دیگر بتوانند محصولی هم تراز با زعفران ایران فراوری نمایند چه آینده ای در انتظار زعفران ایران است.

زعفران از مهمترین صادرات غیرنفتی کشورمان به شمار رفته و معیشت جمعیت زیادی به رشته های سرخ زعفران گره خورده است که متاسفانه این محصول نیز دستخوش ناملایماتی قرار گرفته و سبب شده تا زحمت کشان مزد زحمتشان را دریافت ننمایند. شاید بتوان وجود رقبای جدید، دلالان سیری ناپذیر، حسرت بسته بندی شکیل و برندسازی مناسب و ... را از مسائل این بخش برشمرد

..................................

گزارش : فاطمه علیزاده