کشورهایی که به زباله دان عظیمی تبدیل شده اند (قسمت اول) - جام پارسی

در سال های اخیر در کشورهای پیشرفته مختلف دفع صحیح و بدون خطر زباله ها، مخصوصا زباله های الکترونیکی به چالشی بزرگ تبدیل شده است؛ متاسفانه مسائل و هزینه زیاد دفع صحیح زباله های این کشورها که اغلب هم حاوی مواد خطرناکی هستند، موجب شده زباله های الکترونیکی و مواد مشابه به سادگی به کشورهای در حال توسعه به عنوان کالای مصرفی دست دوم انتقال داده گردد.

کوشش های زیادی برای محدود کردن انتقال و دفع زباله در کشورهای پیشرفته که فاقد امکانات لازم برای مدیریت این گونه مواد هستند، اجرا شده است؛ اما با این حال هنوز هم این کار در بعضی از کشورها ادامه دارد و به محیط زیست آن ها آسیب جدی وارد می نماید. در ادامه به معرفی کشورهایی می پردازیم که بخشی از آن ها به مکانی بزرگ برای دفع زباله تبدیل شده اند.

غنا

کشور غنا که در قاره آفریقا واقع شده، به محلی برای تجمع زباله های الکترونیکی از سراسر دنیا تبدیل شده است. بیشترین مقدار این گونه زیاله در منطقه اَگباگبِلاشی (Agbogbloshie) وجود دارد. این منطقه قبلا مکانی حاصل خیز بود، اما امروزه به بزرگ ترین زباله دان زباله های الکترونیکی در دنیا تبدیل شده است. این منطقه بی آب و علف که مردم محلی آن را سدوم و گموراه می نامند (سدوم و گموراه دو شهری هستند که در متون مذهبی از آن ها نام برده شده و مردم آن گرفتار عذاب الهی شده اند)، زباله های الکترونیکی سوزانده می شوند و قطعات ارزشمند داخل آن ها به وسیله کارگران محلی بیرون درآورده می گردد.

فیلیپین

بندر مالینا (Malina) چند سال پیش ناخواسته محل دفع زباله 50 کانتینر بزرگ پر از زباله شد که از کانادا به این کشور انتقال داده شدند و هر یک از آن ها به مقدار یک اتوبوس بود. مسئولین امر کانادایی اعلام نموده بودند که این مخازن تنها حاوی پلاستیک برای بازیافت هستد، اما پس از انتقال و تخلیه آن ها تعیین شد که پوشک های کثیفی نیز در میان زباله ها بوده است.

چند سال قبل از این ماجرا نیز 103 ون پر از زباله از ژاپن به فیلیپین فرستاده شد؛ اما همه آن ها بازگردانده شدند.

نیجریه

طبق برآوردهای اجرا شده هر روز تقریبا 15 کانتینر پر از وسایل الکترونیکی دور انداخته شده از کشورهای مختلف به بندر لاگوس نیجریه که یک بازار بزرگ وسایل الکترونیکی است، انتقال داده می گردد.

متاسفانه بسیاری از این وسایل در حین تعمیر می شنمایند و دور انداخته می شوند و مردم نیز به امید یافتن وسیله یا قطعه ای ارزشمند این وسایل را در شرایطی خطرناک آنالیز می نمایند. ضمناً به تازگی زباله های سمی نیز از کشورهایی نظیر ایتالیا به نیجریه انتقال داده می شوند.

سومالی

خوشبختانه سونامی سال 2004 موجب شد سواحل جنوبی سومالی از زباله های خطرناک پاک شوند و این اتفاق منجر به توجه بیشتر به مساله دفع غیرقانونی زباله و تجدیدنظر در خصوص آن در این کشور شد.

زباله های سمی حاوی هیدروژن پراکسید و مواد رادیواکتیو نیز در بعضی از منطقه ها مرکزی و جنوبی سومالی دیده شده است. طبق گفته مقامات مسئول سازمان ملل چندین شرکت از نبود دولت کارآمد در این کشور سوء استفاده نموده و زباله های خود را سال ها در سواحل این کشور دفع نموده اند.

اگرچه چین خود یکی از بزرگ ترین فراورینمایندگان وسایل الکترونیکی و برقی در دنیا است و فراوریات آن به سراسر دنیا صادر می گردد؛ اما بخش زیادی از این کالاها برخلاف ممنوعیت هایی که وجود دارد، به عنوان زباله های الکترونیکی به چین بازگردانده می گردد.

یکی از بزرگ ترین مراکز تجمع زباله های الکترونیکی در چین شهر گوییو است و جاده های اطراف این شهر با این گونه زباله ها پر شده اند. این موضوع تاثیر فاجعه باری روی محیط زیست اطراف شهر گذاشته و توده های وسایل الکترونیکی بی مصرف در هر گوشه از محیط اطراف شهر دیده می گردد.

هند

طبق اطلاعات منتشر شده هر سال زباله های زیادی اعم از انواع فلز، محصولات نساجی و تایر از کشورهای اروپایی وارد این کشور می گردد. بعلاوه در این کشور زباله های الکترونیکی بسیار زیادی وجود دارد که بخشی از آن ها که امکان بازیافت آن ها با امکانات ابتدایی وجود ندارد، در کوره های زباله سوز سوزانده می شوند یا در زمین هایی که تبدیل به زباله دان شده اند، رها می شوند.

الانگ یکی از شهرهای هند بوده که به گورستان کشتی های از کارافتاده و نجات یافته از سراسر دنیا تبدیل شده است. عده زیادی از کارگران محلی پس از اینکه این کشتی ها به ساحل آورده می شوند، آن ها را در شرایط بسیار خطرناک تکه تکه می نمایند.

ویتنام

صنعت IT در ویتنام در حال رشد بوده و همین مساله موجب شده زباله های الکترونیکی در این کشور افزایش پیدا کند؛ علاوه بر این، مشکل واردات غیرقانونی زباله های الکترونیکی از سایر کشورها نیز گریبان گیر این کشور شده است. در سال های اخیر سازمان هایی همانند از جمله سازمان مبارزه با جرائم محیطی، یکی از سازمان های زیرمجموعه وزارت امنیت ملی، از بعضی از عملیات غیرقانونی در این کشور پرده برداشته است.

این عملیات غیرقانونی شامل خرید غیرقانونی 340 تن قطعات یدکی الکترونیکی، لپ تاپ دست دوم، نمایشگر کامپیوتر، تراشه و شارژر به وسیله یک کشور و واردات غیرقانونی آن ها به وسیله شرکتی دیگر می گردد. ضمناً دهکده مین خای (Minh Khai) یکی از زباله دان بسیار بزرگ این کشور است که زباله های زیادی از خود ویتنام و کشورهای آسیایی و اروپایی وارد آن می گردد.

پاکستان

طبق اطلاعات منتشر شده از سوی سازمان بازل اکشن نتورک (Basel Action Network) سالانه 500 هزار دستگاه کامپیوتر دست دوم از کشورهای پیشرفته نظیر آمریکا، سنگاپور و چند کشور اروپایی وارد پاکستان می گردد که نقض آشکار قوانین بین المللی است.

متاسفانه تنها 15 تا 40 درصد از این کامپیوترها قابل استفاده هستند و مابقی دستگاه ها به دست زنان و بچه ها در شرایط بسیار خطرناک بازیافت می شوند.

بنگلادش

طبق مطالعات سازمان توسعه محیطی و اجتماعی یا Environment and Social Development Organization 83 درصد از بچه ها بنگلادشی در هنگام بازیافت زباله های الکترونیکی، در معرض مواد سمی هستند و 15 درصد از آن ها به همین علت می میرند.

در گذشته این کشور محل تجمع انواع زباله ها از کشورهای مختلف بود؛ از ضایعات پلاستیکی و پینه سوز (نوعی سنگ که به عنوان ماده نسوز به کار می رود) گرفته تا فولاد اسقاطی، ضایعات نفتی و باتری های استفاده شده. واردات غیر قانونی زباله های الکترونیکی تنها مشکل این کشور نیست و کشتی های اسقاط شده نیز یکی از معضلات این کشور است. بنگلادش از نظر اسقاط کشتی رده دوم را در دنیا به خود اختصاص داده و هر ساله تعداد زیادی کشتی که وزن آن ها به میلیون ها تن می رسد، وارد این کشور می گردد.

ساحل عاج

ساحل عاج یکی از شکه نماینده ترین آمار واردات و دفع زیر قانونی در دنیا را از آن خود نموده است. چند سال پیش 500 متر مکعب زباله سمی از کشورهای اروپایی با چندین تانکر وارد این کشور شد و پس از تخلیه شبانه، در 14 محل دفع زباله در آبیجان، مرکز ساحل عاج، پراکنده شدند.

نزدیکی این محل ها به منابع آب مورد استفاده برای فراوری محصولات غذایی، موجب مرگ 8 نفر و بیمار شدن 80 هزار نفر شد.