سرانجام هنگ کنگ؟! - جام پارسی

با ما همراه باشید و با تور چین از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

در طول ماه آوریل و در ماه مه، در حالی که بیشتر توجه دنیا به تعداد بالای کشته شدگان کروناویروس دوخته شده بود، به سختی می شد یک روز را در هنگ کنگ یافت که بدون خبر دستگیری فعالان مدنی، اعتراضات خیابانی و نزاع در بین نمایندگان مجلس یافت. در آن موقع، پکن اقداماتی تهاجمی را در سراسر آسیا ترتیب می داد. یک کشتی جنگی چینی در همین زمان یک کشتی ویتنامی را در آب های مورد اختلاف دریای چین جنوبی، غرق کرد. در سواحل مالزی و در منطقه مالی انحصاری این کشور، یک کشتی تحقیقاتی چینی به همراه چند کشتی گارد ساحلی و ماهیگیری، اقدام انجام تحقیقات دریایی در نزدیک دکل های نفتی مالزی کردند. این شرایط موجب شد تا کشتی های جنگی ایالات متحده، استرالیا و چین در این منطقه حضوری چشمگیر و فعال پیدا نمایند. پکن سپس گفت که دو واحد اداری را در جزایر دریای جنوبی چین ایجاد نموده است که ویتنام نیز ادعای مالکیت بر آن ها را داشت. مقامات چینی همچنین با خشم نسبت به موفقیت های تایوان در مهار اپیدمی کرونا و پیشنهاد این منطقه برای آنالیز بین المللی این بیماری، واکنش نشان دادند.

این اقدامات چین هنگامی که کنگره ملی این کشور بیان کرد که در پاسخ به اعتراضات سال گذشته هنگ کنگ، مجبور خواهد شد قوانین گسترده ای را برای برقراری امنیت ملی در این منطقه اعمال کند، شدت یافت و هنگ کنگ به محاصره درآمد. با انجام این کار، پکن فرایند قانونی خودمختار شهر را دور زد و آغاز به برچیدن چارچوب یک کشور، دو سیستم کرد. اقدامی که احتمالاً یک تغییر اساسی در آزادی های مدنی این قلمرو، قوانین آن و چگونگی مناسبات بین المللی این منطقه، ایجاد خواهد نمود.

این بیانیه که در اواخر عصر روز پنجشنبه صادر شد، در صبح روز آدینه بسیاری از جمعیت بیش از هفت میلیون نفری شهر هنگ کنگ را حیرت زده کرد. بازار سهام سقوط کرد و دانلود نرم افزار های VPN به شدت افزایش پیدا کرد. نمایندگان مجلس هنگ کنگ نیز با تعجب به این موضوع فکر می کردند که آیا سال 2047، سالی که چین قرار بود کنترل کامل شهر را به دست بگیرد، بیش از دو دهه زودتر فرا رسیده است. تانیا چان، نماینده حزب تحرک دموکراسی در مجلس هنگ کنگ، گفت: من دل شکسته ام. شب گذشته یک شکست کامل رخ داد.

گرچه بسیاری از دنیا در نتیجه بیماری همه گیر به بن بست رسیده اند، اما جاه طلبی های منطقه ای و حل و فصل کینه های چین به وضوح مشمول چنین شرایطی نبوده است. پکن با وجود تبلیغات و دیپلماسی پزشکی، تحریکاتی را در دستور کار خود قرار داده است. گرگ پولینگ، عضو ارشد برنامه آسیای جنوب شرقی در مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی واشنگتن می گوید: این کار در دریای چین جنوبی و به ویژه در سمت تایوان، غیر معمول نیست.

این رفتار های پکن باعث واکنش های شدیدی در منطقه و به ویژه در هنگ کنگ شده است. برای مثال کوشش برای تصویب قوانین مشابه به وسیله مجلس شهر در سال 2003 تظاهرات گسترده ای را در هنگ کنگ برانگیخت. گرچه چین نتوانسته است قانونی را به وسیله متحدان خود در هنگ کنگ تصویب کند که امکان استرداد این منطقه به سرزمین اصلی را فراهم کند، اما به وسیله قانون جدید امنیت ملی که اخیراً اعلام شده است، قانون خود را مستقیماً به هنگ کنگ تحمیل نموده است. این قانون فعالیت های جدایی طلبانه یا براندازانه و دخالت های خارجی را مورد تأکید قرار داده و زمینه را برای فعالیت نیرو های امنیتی سرزمین اصلی چین در شهر هموار می نماید. همچنین بر اساس این قانون اگرچه هنگ کنگ بخشی از چین به شمار می رود، اما می تواند قوانین، دادگاه ها و پلیس خود را حفظ کند. در واقع این قانون به پکن ابزاری جدید برای سرکوب معترضین و دگراندیشان می دهد و زمینه را برای سوق دادن آموزش های حزب کمونیست در این منطقه، فراهم می نماید.

واکنش آمریکا نیز کلیشه ای بود. مایک پومپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، این قانون را به زانو درآمدن استقلال هنگ کنگ خواند. قانونگذاران آمریکایی نیز قوانینی را با هدف کاهش دستیابی پکن به شهر را رونمایی کردند و وزارت امور خارجه آمریکا نیز در حال تهیه گزارشی در خصوص این موضوع است. به همین ترتیب، کنگره سال گذشته وقتی خواهان ایجاد لایحه ای شد که می خواست از معترضین هنگ کنگ دفاع کند، وحدت شنماینده ای را از خود به نمایش گذاشت. کوشش های مبهم، پراکنده و همراه با رهبری ناهماهنگ دونالد ترامپ نیز بسیاری از کشور های آسیایی را در این نقطه در آستانه انفجار تنها گذاشت.

همین امر سبب شد تا پکن با ترکیبی از قدرت نرم و سخت، ادعا های ارضی، حقوقی و سیاسی خود در منطقه را با قدرت نظامی و دیپلماتیک رو به رشد خود پیگیری کند. به عنوان مثال، غرق شدن کشتی ویتنامی باعث شد تا مقامات هانوی اعتراض رسمی به چین ارائه نمایند، اما هونگ لتو، تحلیلگر ارشد موسسه سیاست استراتژیک استرالیا، می گوید که اعتقاد فزاینده ای بین رهبران ویتنامی وجود دارد که این نوع پاسخ ها کافی نیست. به گفته او، پکن وقتی این شرایط را می بیند که کشور های دیگر چندان به دنبال این ماجراجویی ها نیستند، کوشش می نماید تا از این فرصت مناسب استفاده نمایند. فراتر از اقدامات چین، پیغام رسانی و دیپلماسی عمومی سیاستمداران این کشور نیز تا حدود زیادی تأثیر منفی بر ادراکات عمومی گذاشته است. بخش عمده ای از این دیپلماسی به وسیله سیاست جنگجوی گرگ پکن انجام شده است، که دیده می گردد ده ها دیپلمات و سخنگوی چینی برای هدف قرار دادن مخالفان و ایجاد اطلاعات نادرست به رسانه های اجتماعی و عمدتا توییتر، منتقل می شوند. پولینگ می گوید: در بیشتر جاها، مقامات چینی هیچ کوششی برای آرام کردن اوضاع یا مصالحه انجام نمی دهند.

ماه آوریل، در حالی که بسیاری از مردم فیلیپین در قرنطینه بودند، سفارت چین در مانیل ترانه همراه با موسیقی منتشر کرد که هدف از آن ارتقای دوستی همسایگان در سراسر دریا بود. تصنیف یک دریا توسط سفیر چین نوشته شده بود، اما زمان آن جالب توجه بود چرا که درست چند روز بعد از اعتراض دیپلماتیک فیلیپین در خصوص دو حادثه مربوط به تجاوز دریایی چینی ها بود. این آهنگ به طور گسترده منتشر شد و شاید به علت هفته ها خانه نشینی، هدف مناسبی برای مسخره کردن بی امانانه آنلاین توسط شهفرایندان این کشور شد. یک روزنامه فیلیپینی به طعنه این آهنگ را با ترانه راه من از فرانک سیناترا مشابه دانست. آنتونیو کارپیو، قاضی سابق دادگاه عالی که سال گذشته بازنشسته شد و منتقد تحرکات پکن گفت که تا زمانی که پکن ادعای خود را در خصوص سرزمین های دریایی فیلیپین حفظ کند، چین هرگز نمی تواند انتظار داشته باشد که مردم فیلیپینی به این کشور اعتماد نمایند. وی ادامه داد: همیشه به وسیله فریب، ارعاب و زور، آنچه را که به طور قانونی متعلق به مردم فیلیپین است دزدید می گردد.

اما اپیدمی کروناویروس در روز های اخیر سبب افزایش تقابل و تنش در مناسبات میان چین و ایالات متحده شده است و بعضی از کشور های منطقه نیز به نظر قصد دارند تا این تغییر رویکرد آمریکا نسبت به چین استفاده نمایند. اما حضور و اقدامات آمریکا در این منطقه هم به طور کامل بی مشکل نخواهد بود. وقتی آمریکا کشتی هایی را برای مقابله با حضور کشتی شناسایی چینی به مالزی فرستاد، کوالا لامپور با کمی تردید به این اقدام واکنش نشان داد. شاهریمان لاکمن، تحلیلگر ارشد انستیتوی مطالعات استراتژیک و بین المللی مالزی در این خصوص گفت، بعضی بر این باورند که ورود کشتی های آمریکایی اوضاع را ملتهب نموده و منجر به تهییج بیشتر پکن می گردد. لاکمن اضافه نمود: آن ها [ایالات متحده آمریکا]به فاجعه احتمالی که ممکن است ایجاد گردد، فکر نمی نمایند و مالزی تنها جایی نیست که ارتش آمریکا با استقبال کمتری روبرو می گردد. سال جاری دوترته نیز پایان موافقت نامه دو دهه ای نیرو های مشترک آمریکا-فیلیپین را بیان کرد.

سیاست های دولت دونالد ترامپ نیز آنقدر متناقض و ناهماهنگ نشان می دهد که بسیاری از مردم آسیای شرقی عملاً اعتمادی بدان ندارند. آرون کانلی، یکی از اعضای پژوهشگر تغییرات سیاسی جنوب شرقی آسیا و سیاست خارجی در انستیتوی بین المللی مطالعات استراتژیک سنگاپور می گوید، مردم از عدم انسجام در واکنش ایالات متحده بسیار ناراحت هستند. پومپئو طی تماس اخیر خود با رهبران جنوب شرقی آسیا گفت که پکن در حال سوءاستفاده از شرایط ایجاد شده توسط اپیدمی کروناویروس جدید است. وی همچنین به یافته های گزارش اخیر مرکز استیمسون مستقر در واشنگتن استناد کرد که بر اساس آن سد های چینی در رودخانه مکونگ، که در بسیاری از کشور های آسیای جنوب شرقی جاری است، پنهانی در حال تکمیل است که این می تواند باعث ایجاد شرایط خشکسالی در منطقه گردد. با این حال به نظر می رسد کوشش های پومپئو برای مجبور کردن رهبران جنوب شرقی آسیا برای انتخاب بین ایالات متحده و چین کافی نبود. کانلی گفت، با ایجاد موقعیت به عنوان رقابتی که در آن کشور ها مجبور به انتخاب یک طرف هستند، واقعاً بازی بدی در جنوب شرقی آسیا به راه افتاده است.

در هنگ کنگ، یکی از نمایندگان مجلس این منطقه به نام چان گفت که قبل از ورود به سیاست، او معتقد بود که مقامات سرزمین اصلی چین به وعده سال 1997 خود مبنی بر فراهم کردن شرایط برای استقلال بیشتر هنگ کنگ باور داشت. اما قانون جدید برای او روشن نموده است که قطعاً چنین چیزی رخ نخواهد داد و این تنها بازی کوچک پکن برای پیروزی در هنگ کنگ بود. وی اضافه نمود، با این حال حتی پس از 23 سال، چین هنوز هم نمی توانند بر مردم هنگ کنگ پیروز گردد.