نقد فیلم مجمع کاردینال ها (Conclave)؛ رقابت قدرت، ایمان و اخلاق در دنیای پاپ ها - جام پارسی

بازیگران و شخصیت ها

• رالف فاینز (Ralph Fiennes): کاردینال لارنس، شخصیت اصلی و رهبر جلسات.
• استنلی توچی (Stanley Tucci): کاردینال بلینی، نماینده دیدگاه های لیبرال.
• سرجیو کاستلیتّو (Sergio Castellitto): کاردینال تدسکو، نماینده محافظه کاری افراطی.
• جان لیتگَو (John Lithgow): کاردینال ترامبلِی، نامزدی قدرتمند از آمریکا.
• لوسیان امساماتی (Lucian Msamati): کاردینال آدیمی، نامزد نیجریایی که با چالش های گذشته خود روبرو است.
• کارلوس دیهِز (Carlos Diehz): کاردینال بنی تز، یک نامزد غافلگیرنماینده از کابل.
• ایزابلا روسلینی (Isabella Rossellini): راهبه ای ناظر که با زیرکی اوضاع را آنالیز می نماید.

داستان فیلم

فیلم با صحنه ای نفس گیر شروع می گردد؛ کاردینال لارنس (با بازی رالف فاینز Ralph Fiennes) با اضطراب و شتاب کیف خود و زوکِتو (Zucchetto)، کلاه مخصوص کاردینال ها، را حمل می نماید و به اتاق پاپ در حال مرگ می رسد. سایر همراهان نیز در کنار او دعا می نمایند. پس از مرگ پاپ، مراسمی نمادین شروع می گردد: برداشتن حلقه معروف ماهیگیر (Ring of the Fisherman) از دست او و نابودی مهر آن. این اقدام، نه تنها انتها دوران او، بلکه شروع رقابتی پرتنش برای انتخاب جانشین او است.

پس از این، مجمع کاردینال ها (Conclave) در واتیکان تشکیل می گردد. کاردینال لارنس، که رئیس جلسه است، وظیفه دارد کاردینال ها را در فضایی در کلیسای سیستین راهنمایی کند تا با رأی گیری پاپ تازه انتخاب گردد. فرآیند رأی گیری به طور دقیق و سنتی انجام می گردد: رأی ها شمارش و سپس سوزانده می شوند. دود سفید از دودکش بیرون می آید تا انتخاب پاپ تازه را اعلام کند و دود خاکستری نشان دهنده عدم توافق است.

لارنس که خود به شک درباره نقش و جایگاهش دچار است، کوشش می نماید تا دیدگاه های متضاد کاردینال ها را مدیریت کند. با این حال، هرچه بیشتر در جریان رقابت ها و اختلافات عمیق میان کاردینال ها غرق می گردد، متوجه پیچیدگی های اخلاقی و سیاسی این فرآیند می گردد. یکی از کاردینال ها، بلینی (با بازی استنلی توچی Stanley Tucci)، که دیدگاه های لیبرال و مدرن دارد، با مقاومت شدیدی از سوی سنت گرایان روبه رو می گردد.

در طرف دیگر ماجرا، کاردینال تدسکو (با بازی سرجیو کاستلیتّو Sergio Castellitto) نماینده سنت گرایی افراطی است که به بازگشت به ارزش های قدیمی، از جمله استفاده از زبان لاتین، اصرار دارد. این تضاد دیدگاه ها باعث افزایش تنش در جلسات می گردد. هم زمان، یک شخصیت غیرمنتظره، کاردینال بنی تز (با بازی کارلوس دیهِز Carlos Diehz)، از کابل وارد رقابت می گردد و تمام محاسبات را تغییر می دهد.

فیلم با پیچشی غیرمنتظره به انتها می رسد که هم مخاطب را شوکه می نماید و هم پرسش های عمیقی درباره قدرت، اخلاق و ایمان مطرح می سازد. این انتها، تلاقی مجذوب کنندهی از معما و فلسفه را به نمایش می گذارد که تا مدت ها در فکر بیننده باقی می ماند.

نکات، ویژگی ها و نقد

1. بازیگری برجسته

بازی رالف فاینز در نقش کاردینال لارنس یکی از نقاط قوت اصلی فیلم است. او با عمق و پیچیدگی، نقش یک رهبر مذهبی را به تصویر می کشد که میان مسئولیت، شک شخصی و اخلاقیات گرفتار شده است. استنلی توچی با بازی درخشان خود در نقش بلینی، به عنوان نمادی از تغییر و پیشرفت، تضادی مجذوب کننده با محافظه کاری تدسکو ارائه می دهد. ایزابلا روسلینی (Isabella Rossellini) نیز در نقش یک راهبه ناظر، حضوری کوتاه اما تأثیرگذار دارد که بیننده را شیفته می نماید.

2. زیبایی بصری و فیلمبرداری

فیلمبردار برجسته استفان فونتین (Stéphane Fontaine) با استفاده از تضادهای رنگی، جزئیات معماری واتیکان را با لباس های قرمز کاردینال ها و یونیفرم های گارد سوئیسی ترکیب نموده و فضایی خیره نماینده خلق نموده است. این تصویرسازی، حس تاریخی و معنوی فیلم را تقویت می نماید.

3. روایت معمایی و پیچیده

فیلم به شکلی موفقیت آمیز تعلیق و درام را با هم ترکیب می نماید. رقابت میان کاردینال ها، افشای رازهای گذشته و لحظات تنش زا، فضایی مانند یک رمان جنایی ایجاد نموده است.

4. پرداختن به مفاهیم اجتماعی و دینی

فیلم سؤالات مهمی را درباره کلیسا و مدرنیته مطرح می نماید: آیا کلیسا باید به سنت های خود پایبند بماند یا برای بقای خود تغییر کند؟ آیا انتخاب پاپی از آفریقا، صرفاً اقدامی نمادین است یا نشان دهنده تغییر واقعی؟

5. دیالوگ های هوشمندانه

دیالوگ های فیلم، با طنزی هوشمندانه و لحظاتی فلسفی، مخاطب را به تفکر درباره مفاهیمی همانند قدرت و ایمان دعوت می نمایند.

6. پیچش نهایی داستان

انتها غیرمنتظره فیلم یکی از مهم ترین نقاط قوت آن است. این پیچش، نه تنها داستان را به اوج می رساند، بلکه مفاهیم عمیق تری از تضادهای اخلاقی را آشکار می نماید.

7. اقتباس دقیق از منبع

فیلم بر اساس رمان پرفروش رابرت هریس (Robert Harris) ساخته شده است و توانسته است محتوای مجذوب کننده کتاب را به خوبی به زبان سینما ترجمه کند.

8. نقد اجتماعی و سیاسی

فیلم با اشاره های دقیق خود به رقابت های سیاسی و اجتماعی، تصویری واقعی و به روز از کلیسا ارائه می دهد، بدون آنکه به کلیشه های رایج بیفتد.