منحصر به فردترین فرش ایران جهانی می گردد؟، از سفارش 1000تخته ای تا برپایی 15 دار قالی! - جام پارسی

تنوع در عین سادگی، جذابیت بالای بصری، فراوری کاملا ارگانیک، درهم تنیدگی طرح ها و نقش های به کار رفته با طبیعت منطقه ،توجه به شاخص های هنری در فراوری، کاربردی بودن و...همه و همه از ویژگی های این دست بافته قدیمی است. از طرفی تنوع جاذبه های طبیعی ،تاریخی و جهانگردی در منطقه و جهانگرد پذیر بودن منطقه نیز انگاره مهم دیگری است که می تواند به معرفی بیش از پیش این صنایع دستی یاری کند.

مسوول کارگروه فرش خودرنگ انجمن توسعه مهدیشهر از فرش خودرنگ ایل سنگسری به عنوان یکی از اصیل ترین فرش های دست باف جهان نام برد و گفت: این فرش کاملا ارگانیک در بازارهای خارجی خریداران زیادی دارد.

پویا خادمیان در گفت وگو با خبرنگاران اظهار کرد: اخیرا تنها از استرالیا سفارش 1000 تخه فرش خودرنگ داشتیم که به علت فراوری کم نتوانستیم جوابگوی این سفارش باشیم. علاوه بر این بازار صادراتی برای این فرش خودرنگ در کشورهای مختلفی وجود دارد.

مسوول معرفی فرش خودرنگ سنگسری از خرید تضمینی این فرش در مهدیشهر استان سمنان از سوی دپارتمان فرش خودرنگ این شهرستان اطلاع داد و توضیح داد: به هر مقدار طرح فرش، نخ و فرش دستباف خودرنگ فراوری گردد آمادگی برای خرید آن در شهرستان وجود دارد.

این کارشناس فرش خودرنگ، از شکل گیری دپارتمان فرش خودرنگ در انجمن توسعه مهدیشهر به عنوان یک فرصت تاریخی برای این شهرستان نام برد و گفت: فرش خودرنگ منحصر به منطقه مهدیشهر و منطقه ها زندگی ایل سنگسر است و نمونه مشابهی در هیچ جای جهان ندارد.

وی با اشاره به قدمت بالای فرش خودرنگ در مهدیشهر و منطقه اظهار داشت: ایل سنگسری دارای سبک زندگی خاص خود است و فرش خودرنگ نیز از دل این سبک زندگی می آید.

مسوول کارگروه فرش خودرنگ انجمن توسعه مهدیشهر در پاسخ به پرسش خبرنگاران در ارتباط با ضرورت های احیای دوباره این دست بافته و لزوم تطابق آن با احتیاجهای زیست اجتماعی امروز اظهار کرد: این دست بافته در گذشته نقاط ضعفی هم داشته که چرایی فراموشی و یا به محاق رفتن آن را باید در همین نقاط ضعف جست وجو کرد لذا دپارتمان فرش خودرنگ مهدیشهر با درک این مهم، در این مدت به برطرف نقاط ضعف آن پرداخته و با تنوع بخشی به طرح ها و رنگ های آن، انجام چندین طرح پژوهشی ، بروزرسانی نقش ها و طرح ها و...کوشیده به احیای این فرش دست بافت بپردازد.

این کارشناس فرش از عدم برندسازی و ناشناخته ماندن این فرش به عنوان یکی از دلایل به فراموشی سپردن این دست بافته در گذشته نام برد و بیان کرد: متاسفانه با وجود ارزشمند بودن پشم گوسفند سنگسری، در بسیاری از منطقه ها پشم این گوسفندان چیده و دور ریخته می گردد.

وی با بیان اینکه همه اقدامات لازم برای جذب بازارهای جهانی و معرفی این فرش اجرا شده ادامه داد: به همین دلیل آموزش های متعددی برای پرورش نسل جدیدی از بافنده ها در شهر مهدیشهر و چندین شهر همجوار اجرا شده و با خرید تضمینی نخ، فرش و تابلوفرش ها و..در پی توسعه و فراوری این صنایع دستس ارزشمند هستیم.

مسوول کارگروه فرش خودرنگ انجمن توسعه مهدیشهر با بیان اینکه به همین دلیل بیش از پنج تن نخ فراوری و خریداری شده اضافه نمود: به منظور ترغیب علاقمندان به این حوزه کارمزد ریسنده ها و بافنده ها را به دو برابر افزایش دادیم ضمن اینکه از بیش از 130 بافنده نیز دعوت به همکاری شده است.

خادمیان با بیان اینکه نخ به کار رفته در این دست بافته، متفاوت و منحصر به فرد است، اضافه نمود: نخ به کاررفته در این فرش مربوط به پشم بره سنگسری است که در ارتفاع بیش از 2000متری از سطح دریا پرورش یافته و پشم آن بعد از استفاده از علوفه های بهاری در اول تابستان چیده شده است و از همین رو نخ به کار رفته در فرش خودرنگ کاملا منحصربه فرد است چرا که طول الیاف پشم این گونه از گوسفند سنگسری در تیرماه به بلندترین و نازک ترین مقدار خود می رسد.

وی از برنامه ریزی برای توسعه آموزش ها در این بخش اطلاع داد و گفت: به منظور تربیت بافنده های بیشتر، قراردادی با اداره کل فنی و حرفه ای استان منعقد شده تا علاوه بر ارائه آموزش های تخصصی، مواردی نیز که برای جهانی شدن این فرش دستبافت احتیاج است را نیز در آموزش ها لحاظ کند.

تدوین دو کتاب و 5 طرح پژوهشی در ارتباط با فرش خودرنگ

مسوول معرفی فرش خودرنگ سنگسری با اذعان به اینکه مهدیشهر می تواند به قطب فرش دستبافت تبدیل گردد اضافه نمود: وجود هفتمین موزه تخصصی فرش دستبافت جهان در این شهر به روشنی گویای ظرفیت بالای این شهرستان در حوزه فرش دستبافت است.

وی در پاسخ به پرسش خبرنگاران در ارتباط با فعالیت های پژوهشی این دپارتمان در مورد فرش خودرنگ سنگسری گفت: تا به امروز پنج طرح پژوهشی با همکاری دانشگاه تهران، دانشگاه سمنان، انجمن فرش، دانشکده فرش شهرکرد و...در مورد طراحی، بافت و قدمت فرش خودرنگ؛ انجام و یا در حال اجرا است. ضمن اینکه دو عنوان کتاب نیز در ارتباط با فرش خودرنگ مهدیشهر تالیف و آماده انتشار شده است.

وی با اشاره به طرح ها و برنامه های اجرا شده در ارتباط با این دست بافته قدیمی وعده داد: تا سه سال آینده غنی ترین منبع فرش خودرنگ جهان در شهرستان مهدیشهر ایجاد و در دسترس علاقه مندان قرار گیرد.

خادمیان از انعقاد یک تفاهمنامه با دانشکده صنایع دستی دانشگاه سمنان اطلاع داد و گفت: براساس این تفاهمنامه اساتید ، منتقدان و فعالان حوزه فرش و صنایع دستی به نقد و آنالیز فرش خودرنگ سنگسری می پردازند.

مسوول کارگروه فرش خودرنگ انجمن توسعه مهدیشهر از ارتباط با 10 کشور جهان در پنج قاره با هدف معرفی بیش از پیش فرش خودرنگ اطلاع داد و اظهار کرد: با ارتباطات برون مرزی خوبی که به وسیله انجمن توسعه ایجاد شده، هیچ دغدغه ای در ارتباط با حمایت و سرمایه گذاری مالی در این بخش نداریم از همین رو به هر مقدار که فراوری وجود داشته باشند برای خرید تضمینی آن آمادگی داریم.

این کارشناس با بیان اینکه فرش خودرنگ سنگسر، تک و منحصربه فرد است گفت: اگرچه در دو سه کشور دیگر نمونه هایی از فرش خودرنگ وجود دارد اما به هیچ عنوان این فرش ها چه از نظر طرح و نقش و چه از نظر تنوع رنگ قابل مقایسه با فرش خودرنگ مهدیشهر نیستند.

وی با بیان اینکه در نمونه های خارجی تنها چهار رنگ وجود دارد اضافه نمود: این در حالی است که در فرش های خودرنگ مهدیشهر 10 رنگ شناسایی شده است. ضمن اینکه با پژوهش ها و اقداماتی که اجرا شده رنگ های فرش خودرنگ مهدیشهر تا 30 رنگ نیز افزایش یافته است.

تفاهمنامه ای برای احیای یک دستبافته کهن

معاون برنامه ریزی و هماهنگی امور عمرانی فرماندار شهرستان مهدی شهر و مسوول انجمن توسعه مهدیشهر با اشاره به وجود 15 کارگروه فعال در این انجمن گفت: دپارتمان فرش خودرنگ از جمله زیرمجموعه های کارگروه فرهنگی هنری این انجمن است که تا به امروز منشا خدمات زیادی بوده است.

محمد ادب از انعقاد تفاهمنامه بین این انجمن و اداره کل فنی و حرفه ای استان سمنان اطلاع داد و گفت: این تفاهمنامه امروز به امضا رسید و امید می رود که نتایج خوبی برای شهرستان به همراه داشته باشد.

وی با بیان اینکه انجمن توسعه مهدیشهر از سال 96 راه اندازی شده ادامه داد: این انجمن در این چند سال برنامه های خوبی در سطح شهرستان و استان داشته است.

وی از عضویت تعداد کثیری از موثرین مهدیشهری در این انجمن اطلاع داد و اظهار کرد: یکی از مهمترین شعارهای انجمن که در افتتاحیه هم مطرح شد، کاهش بیکاری در شهرستان به حداقل ممکن ظرف یک برنامه پنج ساله بود که متاسفانه به علت مسائل مالی این چند سال کمتر به اهداف خود رسیده است.

وی از کارگروه آموزش و پرورش و سلامت به عنوان یکی از کارگروه های پیروز انجمن نام برد و گفت: این کارگروه در دوران همه گیری کرونا همکاری های بسیار زیادی با دانشگاه علوم پزشکی سمنان داشته و منشا خدمات زیادی بوده است. ضمن اینکه در بحث آموزش و پرورش نیز علاوه بر ساخت دو باب مدرسه، به نوسازی و بازسازی 22 مدرسه دیگر نیز پرداخته است.

از سفارش 1000تخته ای تا برپایی 15 دار قالی!

دبیر کارگروه فرش خودرنگ مهدیشهر از آنچه ریل گذاری درست برای احیای فرش خودرنگدر این شهرستان می خواند اطلاع داد و گفت: به همین دلیل به تربیت و آموزش بیش از 40 نخ ریس و برپایی 15 دارقالی خودرنگ پرداختیم.

علی صفائی در گفت وگو با خبرنگار اظهار کرد: در حال حاضر 15 دار فرش خودرنگ در شهرهای مهدیشهر، درجزین، سمنان و روستاهایی نظیر خیرآباد و ...برپا شده است.

وی با اشاره به برنامه های این انجمن برای افزایش فراوری فرش دستبافت اضافه نمود: به همین دلیل به زودی و ظرف دو-سه روز آینده فراخوانی برای بافت 133 تخته فرش خودرنگ در استان اعلان می گردد.

رونمایی از اولین قالیچه خودرنگ

وی از خرید تضمینی نخ و فرش خودرنگ از سوی کارگروه فرش خودرنگ مهدیشهر بر داد و اضافه نمود: امروز اولین قالیچه خودرنگ بافته شده از سوی این بافندگان، رسما بریده و رونمایی می گردد.

دبیر کارگروه فرش خودرنگ مهدیشهر از برنامه ریزی برای برپایی نمایشگاه های فرش خودرنگ سنگسری اطلاع داد و توضیح داد: بعلاوه به منظور معرفی بیشتر این دستبافته کهن، نمایشگاه فرش خودرنگ سنگسر در سال 1401 در تهران برگزار خواهد شد.

وی با بیان اینکه فرش خودرنگ می تواند به اشتغالزایی قابل توجهی در شهرستان و استان بی انجامد ادامه داد: کارگروه فرش خودرنگ مهدیشهر بعد از برپایی جشنواره جهانگردی ایل سنگسری، فعالیت جدی خود را برای احیای فرش خودرنگ شروع کرد و در این دو سال برنامه های متعددی عملیاتی و اجرا نموده است.

موزه فرش خودرنگ سنگسری افتتاح می گردد

صفائی افتتاح موزه فرش خودرنگ سنگسری را از جمله برنامه های انجمن توسعه مهدیشهر برشمرد و اظهار کرد: این موزه که بخش عمده ای از مقدمات آن فراهم شده تا انتها سال جاری رسما افتتاح خواهد شد.

وی با بیان اینکه فاز اول این طرح محدود به راه اندازی و بهره برداری از موزه فرش خودرنگ است اظهار داشت: در فازهای بعدی برنامه هایی برای توسعه موزه و طرح توسعه این مجموعه داریم که متعاقبا اعلام خواهد شد.

بی تردید فرش خودرنگ مهدیشهر به عنوان یکی از صنایع دستی منحصربه فرد ایل سنگسری، از ظرفیت و توانمندی بالایی برای جهانی شدن دارد. منحصربه فرد بودن این دست بافته ،پیشینه و قدمت بالا و ریشه داشتن آن در فرهنگ و زندگی هزاران ساله مردمان این دیار که زیست اجتماعی و فرهنگی آنها همیشه با الهام بخشی از طبیعت و جغرافیای منطقه، منشا خلق آثار یگانه ای از گذشته تا به امروز بوده؛ همه و همه می تواند به معرفی بیش از پیش این دست بافته کهن و چه بسا باستانی یاری کند. بدیهی است که تحقق این مهم احتیاجمند برنامه ریزی علمی است.

به نظر می رسد که با طرح ها و برنامه هایی که انجمن توسعه مهدیشهر و هنرمندان و بافندگان مهدیشهری دارند، فرش خودرنگ سنگسری، می تواند در کنار داشته های فرهنگی و هنری دیگر، به عنوان یکی از ویژه ترین و شاخص ترین هنرهای کاربردی مردمان این اکوسیستم کهن، ضمن ایجاد اشتغال و عایدی در حوزه مالی و تجاری بیش از پیش به بهبود اقتصاد و معیشت مردم بومی یاری کند.

بی شک اما، کلید توسعه و معرفی بیش از پیش این هنر نیاکان مان را باید در توجه جدی به برندیگ ، بازاریابی حرفه ای، ارتباط بیش از پیش با بازارهای جهانی، تمرکز و توجه ویژه تر به بعد هنری دست بافته ها، توجه تؤأمان به دیرینگی نقوش و بروزرساتی نقش ها و طرح ها و...جست وجو کرد، چیزی که به نظر می رسد هنرمندان مهدیشهری و اعضای کارگروه فرش خودرنگ مهدیشهر، از همین ابتدا، توجه به آن را از نظر دور نداشته و همین امیدها را به اجرایی شدن این طرح بیشتر و بیشتر می نماید.

گزارش از هوشنگ حبیبی بسطامی -خبرنگاران