نصیر امینی؛ مهم ترین خبرنگار سیاسی ایران در قرن گذشته - جام پارسی

بی بی سی گزارشی در این مورد کار نموده که از شکل قلم نوشتاری اش می توان نویسنده اش را حدس زد. به هرحال از بابت مرور بخشی از تاریخ مطبوعات ایران مطلبی خواندنی و شاید به دردبخور باشد.

امینی از خانواده ای متعین اهل خوانسار، متولد 1302 و از سال 1325 در روزنامه های زمان به کار مشغول بود، اما جلوه او در حرفه روزنامه نگاری از 1329 و هم زمان با نخست وزیری سرتیپ حاجعلی رزم آرا در روزنامه کیهان شروع شد.

پیش از آن، در چند روزنامه سیاسی و از جمله کوتاه مدتی در روزنامه ای متعلق به حزب توده، به عنوان خبرنگار پارلمانی کار نموده بود، تا آخرین بار که به روزنامه آتش پیوست که به مدیریت میراشرافی و در خط راست تندرو پیش می رفت و از جمله کسانی که در آن روزنامه می نوشتند نصرت الله معینیان (بعد ها رئیس انتشارات و رادیو، وزیر چند کابینه و آخرین رئیس دفتر مخصوص پادشاه)، دکتر مهدی بهره مند و پرویز آزادی بودند.

در میان گزارش های سیاسی معروف امینی برای کیهان، ترور رزم آرا، دادگاه نظامی محاکمه دکتر محمد مصدق و تجدید روابط دوستی ایران و شوروی به زمان خود شهره شد. او شاید تنها خبرنگاری بود که در دوران نهضت ملی کردن نفت با وزیران دولت مصدق، مخالفان وی و سران حزب توده راه داشت و همین روابط، دسترسی وی را به خبر های پشت پرده، در سال های کاری خود آسان می کرد.

گفته: در آن دوره خیلی وسایل نبود و مهم ترین خبر های سیاسی را که تیتر اول شدند به وسیله راننده ها، منشی ها، پیشخدمت ها و همسران مقامات به دست آوردم.

دست کم می توان گفت خبر جلسات مخالفان برای ساقط کردن دولت مصدق، در روز 25 مرداد 32 از این طریق به دست آمده بود، چنان که امینی در 15 خرداد سال 42 هم از تصمیم اسدالله علم به فرستادن ارتش برای مقابله با شورشیان خبر یافت و هم از اصرار پادشاه برای ترک پایتخت.

در سال های بعد او برای اولین بار خبر بهبود روابط ایران و شوروی و خاتمه جنگ لفظی بین دو کشور را به دست آورد و هم خبر تأسیس سپاه بهداشت. اینگونه خبر ها در دورانی که اطلاعات و کیهان دو روزنامه عصر، رقابت تنگاتنگی داشتند، به کیهان در مواردی دست بالاتر را داده بود.

با تحولی که در سال 54 در کشور رخ داد، هم زمان با تصمیم شاه به تاسیس حزب رستاخیز، ساواک نیز طرح های تازه ای به اجرا گذاشت که از جمله پاکسازی مطبوعات بود. کسانی با سابقه عضویت در حزب توده، عملاً ممنوع القلم شدند.

32 نفر از جمله چهره های مطبوعاتی معتبری مانند دکتر مهدی سمسار سردبیر کل کیهان، دکتر عبدالرسول عظیمی سردبیر پیشین کیهان و مدیر روزنامه پیام امروز، جهانگیر بهروز مدیر نشریه اکواف ایران و سردبیر پیشین آیندگان، غلامحسین صالحیار سردبیر روزنامه های مختلف مانند اطلاعات و آیندگان، ایرج نبوی روزنامه نگار قدیمی، علی باستانی خبرنگار نفت.

نصیر امینی هم نامش در همین قرعه درآمد و با نارضایتی آشکار دکتر مصطفی مصباح زاده، به دستور ساواک از حضور در روزنامه محروم شد. تصمیمی که کوتاه مدتی بعد آشکار شد با پیگیری اسدالله علم وزیر دربار، صورت بندی شده و مخالف سرسخت آن امیر عباس هویدا بوده است.

نخست وزیر وقت بعد از ناتوانی در اجرایی شدن تصمیم به ممنوع القلمی روزنامه نگاران با سابقه، دست به کار شد تا هرکدام به طریقی در کار بمانند.

از جمله راهگشایی های وی سپردن توزیع و تنظیم مواد لازم در تغذیه رایگان به شرکتی سپرده شد که ایرج نبوی و نصیر امینی مدیران آن بودند و همراه گروه دیگری که همگی از مطبوعات جمع شده بودند، در این طرح پرهزینه سهیم شدند که براساس آن از ابتدای سال تحصیلی 55 برای بچه ها خردسال در مدرسه ها و شیرخوارگان تا دو سالگی با مادران شان تغذیه رایگانی بر اساس محاسبه بهداشت جهانی توزیع گردد.

به این ترتیب در سال های خاتمهی حکومت پادشاهی، نصیر امینی و جمعی همراه به تجارت مشغول شدند تا انقلاب صورت گرفت. او در سال های پس از انقلاب در لندن مقیم شد و شنبه در سن 96 سالگی درگذشت.